در آستانه‌ی سی‌سالگی دفاع مقدس
محمدعلی حضرتی:
«سفارش» آفت ادبیات دفاع مقدس است
یزدفردا :محمدعلی حضرتی «سفارش» را آفت ادبیات دفاع مقدس می‌داند.
این شاعر و نویسنده در آستانه‌ی سی‌سالگی دفاع مقدس در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان كرد: حمایت برای پرورش استعداد‌ها و ظهور آثار خلاقانه در حوزه‌ی دفاع مقدس لازم و ضروری است؛ اما «سفارش» آفت ادبیات دفاع مقدس است. به اعتقاد من، طی سال‌های گذشته، جهت‌گیری از حمایت به سوی سفارش تغییر كرده است و این امر یك تهدید برای ادبیات دفاع مقدس محسوب می‌شود.
او همچنین در ارزیابی آثار منتشرشده‌ی دفاع مقدس گفت: شعر دفاع مقدس در دوران جنگ و تا اواسط دهه‌ی 70 دوران درخشانی داشته است. تقریبا از سال 64، تم دیگری علاوه بر تم شناخته‌شده و موضوعات ثابت شعر جنگ به شعر این حوزه وارد شد و به جزو جدانشدنی این شعر تبدیل شد كه ادبیات اعتراض بود.
او در ادامه گفت: مبنای ادبیات اعتراض، مسأله‌ی جنگ و كسانی هستند كه در جنگ كوتاهی می‌كنند و به عبارتی خیانت می‌كنند. لبه‌ی تیز اعتراض از سال 64 به بعد به سمت این افراد متمایل بوده و ادبیات دفاع مقدس ما را پرمخاطب‌تر و جذاب‌تر كرده است.
حضرتی خاطرنشان كرد: در حوزه‌ی ادبیات داستانی، در سال‌های جنگ گفته می‌شد كه شعر همراه با وقوع یك حادثه متولد می‌شود؛ اما داستان به زمان بیش‌تری دارد كه به‌صورت درخشان آفریده شود؛ ولی من هنوز «نسل سوخته»ی احمد محمود را به بسیاری از داستان‌هایی كه بعدها نویسندگان معروف و گم‌نام نوشتند، ترجیح می‌دهم.
این نویسنده افزود: شاید ما نیاز‌مندیم كه بعضی از محدودیت‌های پیش روی نویسندگان را برداریم تا شاهد بروز آثار خلاقانه‌تری در این حوزه باشیم.
حضرتی با اشاره به آثار شاخص ادبیات حوزه‌ی دفاع مقدس گفت: در حوزه‌ی ادبیات داستانی، مهدی شجاعی و حسین مرتضاییان آبكنار نویسندگان خوبی هستند؛ اما هنوز هم «زمین سوخته»ی احمد محمود را علی‌رغم انتقاد‌هایی كه بر این اثر وارد شده، در حوزه‌ی ادبیات داستانی دفاع مقدس، بی‌نظیر می‌دانم.
این شاعر، افراد شاخص در حوزه‌ی شعر دفاع مقدس را گسترده دانست و اضافه كرد: باید از شاعرانی مثل زنده‌یاد قیصر امین‌پور، سیدحسن حسینی و محمدرضا عبدالملكیان یاد كرد، ضمن این‌كه شاعران دیگری هم آثار درخشانی داشته‌اند.
او تصریح كرد: هنوز حقیقت جنگ برای خیلی‌ها ناشناخته است. مقیاس سنجش در ذهن بسیاری از مردم، حادثه است و حتا در ذهن بسیاری از هنرمندان، بخصوص در سینما و تلویزیون، به جنبه‌های انسانی جنگ كم‌تر پرداخته شده است. كارهای ابراهیم حاتمی‌كیا در سال‌های آغازین جنگ كارهای متفاوتی تلقی می‌شدند؛ چون به جنبه‌های انسانی جنگ و روابط انسانی بین رزمندگان و افراد درگیر در پشت جبهه می‌پرداختند. كارهای آخر مرحوم رسول ملاقلی‌پور هم این خصوصیت را دارند.
حضرتی ادامه داد: در آثار سفارشی، این جنبه‌ی انسانی جنگ خیلی كم مورد توجه قرار گرفته است. حادثه‌ها، قهرمان‌بازی‌ها و اكشن بودن ماجرا بیش از جنبه‌ی انسانی جلب توجه می‌كند كه این امر خیلی خوشایند نیست. جنگی كه هشت سال طول كشیده و در بسیاری افراد تأثیرات شگرفی داشته، نباید در ماجراجویی‌هایی مثل این موارد و قهرمان‌بازی‌هایی كه در فیلم‌های اكشن هالیوودی می‌بینیم، خلاصه شود.
او افزود: به هرحال، یك رزمنده ممكن است ترس را حس كرده باشد و دشمن در بعضی جبهه‌ها قوی بوده باشد. این‌طور نیست كه دشمن را آن‌قدر ضعیف فرض كنیم كه هروقت خواستیم، او را مغلوب كنیم. این مجال برای یك نویسنده كم‌تر فراهم شده كه این مسائل را نشان دهد و بیش‌تر جنبه‌های مثبت قهرمانان جنگ دیده شده است؛ در حالی‌كه دشمن ما هم دشمن بزرگی بوده و به نظر من، به مناسبت بزرگ بودن همین دشمنان است كه قهرمانان ما هم بزرگ می‌شوند. هرقدر دشمن را ضعیف‌تر نشان دهیم، به همان نسبت، اهمیت و ارزش كار قهرمانان خود را پایین آورده‌ایم.
یزدفردا
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
چهارشنبه 26,فوریه,2025